Mevlânâ Müzesi, Konya’da bulunan, eskiden Mevlâna’nın dergâhı olan yapı kompleksinde 1926 yılından beri faaliyet gösteren müzedir. “Mevlana Türbesi” olarak da anılır.
Bugün müze olarak kullanılmakta olan Mevlâna Dergâhı’ nın yeri, Selçuklu Sarayı’nın Gül Bahçesi iken bahçe, Bahaddin Veled’ in“kendisinin, çocuklarının ve ahfâdının kabirlerinin burada bulunmasını arzu ettiği” vasiyeti uyarınca,Sultan Alâeddin Keykubad tarafından Sultânü’l-Ulemâ Bâhaeddin Veled’e hediye edilmiştir. Sultânü’l-Ulemâ 12 Ocak 1231 tarihinde vefat edince türbedeki bugünkü yerine defnedilmiştir. Bu defin gül bahçesine yapılan ilk defindir. Sultânü’l-Ulemâ’nın ölümünden sonra kendisini sevenler Mevlâna’ya müracaat ederek babasının mezarının üzerine bir türbe yaptırmak istediklerini söylemişlerse de Mevlâna “Gök kubbeden daha iyi türbe mi olur” diyerek bu isteği reddetmiştir. Ancak kendisi 17 Aralık 1273 yılında vefat edince Mevlâna’nın oğlu Sultan Veled, Mevlâna’nın mezarı üzerine türbe yaptırmak isteyenlerin isteklerini kabul etmiştir. “Kubbe-i Hadra” (Yeşil Kubbe) denilen türbe dört fil ayağı (kalın sütun) üzerine 130 bin Selçukî dirhemine Mimar Tebrizli Bedrettin’e yaptırılmıştır. Bu tarihten sonra inşaî faaliyetler hiç bitmemiş 19’uncu yüzyılın sonuna kadar yapılan eklemelerle devam etmiştir. Mevlevî Dergâhı ve Türbe 1926 yılında “Konya Asâr-ı Atîka Müzesi” adı altında müze olarak hizmete başlamıştır. 1954 yılında ise müzenin teşhir ve tanzimi yeniden gözden geçirilmiş ve müzenin adı Mevlâna Müzesi olarak değiştirilmiştir. Müze alanı bahçesi ile birlikte 6 bin 500 metrekare iken, yeri istimlak edilerek Gül Bahçesi olarak düzenlenen bölümlerle birlikte 18 bin 000 metrekareye ulaşmıştır. Müze’nin 4 kapısı vardır. Bunlar; DervîşânKapısı:Mevlânâ Müzesi’nin meydana açılan batı yöndeki cümle giriş kapısıdır. Mevlevi dervişleri bu kapıyı kullandıkları için Dervîşân Kapısı adıyla anıla gelmiştir. Hamuşan Kapısı:Mevlevilikte vefat eden kişi için öldü ya da defnedildikleri yere mezarlık ya da kabristan denilmez onun yerine sustular ama bizimle beraberler manasında Hamuşan demişlerdir. Dergâhın güneyinde Üçler Mezarlığına bakan kapısıdır. Çelebiyan Kapısı: Dergâhın doğusunda Gül Bahçesine açılan kapıdır. Davranışları sebebiyle ihtar ve ikaz edilen, nihayet Dergâh’tan uzaklaştırılması gereken kişilere akşamdan sonra bu kapıdan yol verildiği için Küstâhân Kapısı olarak da isimlendirilir. Pir Kapısı (Küstâhan Kapısı): Dergâhın doğusunda Gül Bahçesine açılan kapıdır. Davranışları sebebiyle ihtar ve ikaz edilen, nihayet Dergâh’tan uzaklaştırılması gereken kişilere akşamdan sonra bu kapıdan yol verildiği için Küstâhan Kapısı olarak da isimlendirilir. Müzenin avlusuna “Dervişan Kapısı”ndan girilir. Avlunun kuzey ve batı yönü boyunca derviş hücreleri yer almaktadır. Güney yönü, matbah ve Hürrem Paşa Türbesi’nden sonra, Hâmûşân (Susmuşlar) Kapısı ile son bulur. Avlunun doğusunda ise Sinan Paşa, Fatma Hatun ve Hasan Paşa türbeleri yanında semahane ve mescit bölümleri ile Mevlâna ve aile fertlerinin mezarlarının da içerisinde bulunduğu ana bina yer alır. Avluya Yavuz Sultan Selim’in 1512 yılında yaptırdığı üzeri kapalı şadırvan ile “Şeb-i Arûs” havuzu ve avlunun kuzey yönünde yer alan selsebil adı verilen çeşme, ayrı bir renk katmaktadır. Müzede Hz. Mevlâna ve Mevlevîliğe ait eserler ile el yazması kitaplar, levhalar, kandiller ve mûsıkî âletleri sergilenmektedir. Müzede bulunan ihtisas kütüphanesi 1854 yılında Postnişin Mehmed Saîd Hemdem Çelebi tarafından kurulmuştur. Kütüphanede Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlı dönemine ait 2 bin 756 cilt içinde 4 binin üzerinde el yazması eser bulunmaktadır. Kitapların tamamı CD ortamına aktarılarak araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.Hz Mevlana hakkında bir gezimde aramızdaki bir arkadaşın daha önce keşif ettiği ve birçok dini sohbet ve islami sohbet e yer verdiği arka kapısında Güldestan keçe evinde 2. katında bulunan Celallettin Berberoğlunu dinleme fırsatımız olmuştur, kendinizi ziyaret etmenizi keyifli sohbet ini dinlemenizi tavsiye ederim.
Mevlana Müzesi Ziyaret Saatleri Yaz Dönemi: 09.00-19.00
Mevlana Müzesi Ziyaret Saatleri Kış Dönemi: 09.00-16.45
Kandil günleri ve dini bayramlarda 20:00 ile 23:00 saatleri arasında açıktır.
Mevlana Müzesi Tatil Günleri: Haftanın her günü ziyaret edilebilir.